Najnowsza wystawa w Jerozolimie pokazuje, jak wyglądało życie codzienne żydowskich zesłańców w Babilonie. Jak wyglądały ich zakupy? Czym się trudnili? Jakie imiona nosili? Czy tylko siedzieli i płakali?

Nieznana szerszej publiczności kolekcja 100 tabliczek glinianych zapisanych pismem klinowym, powstałych ok. 2500 lat temu, została wystawiona dla zwiedzających w Jerozolime. W ten sposób uzyskujemy wejrzenie w codzienne życie jednej z najstarszych na świecie wspólnot wygnańców.

Prof. Wayne Horowitz, jeden z archeologów, którzy badali te teksty, sądzi, że są one zbiorem najważniejszych tekstów od czasów odkrycia zwojów znad Morza Martwego. Tabliczki są dostępne dla zwiedzających w ramach wystawy „By the rivers of Babylon (Nad rzekami Babilonu)” w Muzeum Ziem Biblijnych w Jerozolimie. W ramach kolekcji obejrzeć można głównie pisa administracyjne – potwierdzenia transakcji, kontrakty oraz adresy wypisane w języku akadyjskim.

Dzięki babilońskiemu zwyczajowi opatrywania każdego dokumentu datą odpowiadającą panowaniu władcy zasiadającego na tronie, można datować tabliczki na lata 572 – 477 przed Chr. Najstarszy dokument powstał ok. 15 lat po zburzeniu Pierwszej Świątyni przez Nabuchodonozora, który także przesiedlił Żydów do Babilonii. Najmłodszy zaś został spisany ok. 60 lat po powrocie części wygnańców na Synaj, co umożliwił król perski Cyrus w 538 r. przed Chr.

Niewiele wiadomo o tym, jak znalezione zostały powyższe dokumenty. Archeolodzy przypuszczają, że odkryto je w latach 70-tych XX w. w południowym Iraku, a następnie odnaleziono je na targu antyków. Podzielono je na trzy części. Kolekcjoner starożytności David Sofer kupił 110 tabliczek, czyli około połowę kolekcji, która odnosi się do wspólnoty żydowskiej. Sofer wypożyczył tabliczki Muzeum Ziem Biblijnych.

Dokumenty opisują osiedla żydowskie między Eufratem a Tygrysem. Jedna z wiosek nazwana jest Al-Yahudu, w taki sam sposób, jak źródła babilońskie opisują Jerozolimę. „To jest babilońska Jerozolima, tak jak Nowy Jork jest nowym Jorkiem” – komentuje Horowitz. Mieszkańcy Al-Yahudu byli Żydami, jak wskazują ich imiona – Godoliasz, Hanan, Dana, Szaltiel oraz Netanjahu. Niektóre z imion powstały jako inspiracja edyktu Cyrusa umożliwiającego powrót na Syjon – na przykład Jaszuw Cadik (dosł. sprawiedliwy powróci) lub Jaalijahu (dosł. Jahwe wprowadzi).

Jeszcze do niedawna dysponowaliśmy jedynie niewielką ilością informacji na temat wspólnoty żydowskiej deportowanej do Babilonii. W dokumentach znajdujemy także potwierdzenie informacji zawartej w tekstach biblijnych, a zwłaszcza w Księdze Ezechiela, który pisze: „gdy przebywałem wśród zesłańców nad rzeką Kebar” (Ez 1,1). Rzeka Kebar oraz miejscowości nad rzeką Kebar często przewijają się przez teksty prezentowane na wystawie.

Wśród tekstów znaleźć można znaleźć zapisy transakcji handlowych, wynajmu domów oraz pól, adresów, spadków. Np. certyfikat nr 31 opisuje umowę między Yirpą Ben Dohah oraz Ahikamem Ben Refa’iyahu, na mocy której pierwszy z panów zobowiązywał się dostarczyć ‘okiełznanego, pięcioletniego byka’ w zamian za ‘szarą oślicę’. W dokumencie opatrzonym numerem 52, Ikisha sprzedał swoją niewolnicę za trzy sztuki srebra. W innym – Neriayu Ben Ahikam wynajmuje dom za ’10 srebrnych sykli – połowa płacona na początku roku, reszta w połowie roku’. Najemca zobowiązuje się płacić za wszelkie uszkodzenia budynku, od fundamentów po dach.

Na niektórych dokumentach obok akadyjskiego pisma pojawia się także starożytne pismo hebrajskie. Uczeni przypuszczają, że użyte jest ono w celu katalogowania i śledzenia umów. Około 80 tysięcy Żydów pozostało w Babilonie po powrocie części z nich na Syjon tworząc w ten sposób najstarszą wspólnotę wygnańców na świecie. Istniała ona przez dwa i pół tysiąca lat aż do roku 1948.

opracował: B. Sokal
na podstawie doniesień prasowych

Jesteś na facebooku? My też! :)

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie udzielimy odpowiedzi, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.