Uzdrowienie niewidomego
Tekst Mk 8,22-30
22 Potem przyszli do Betsaidy. Tam przyprowadzili Mu niewidomego i prosili, żeby się go dotknął. 23 On ujął niewidomego za rękę i wyprowadził go poza wieś. Zwilżył mu oczy śliną, położył na niego ręce i zapytał: «Czy coś widzisz?» 24 A gdy [ten] przejrzał, powiedział: «Widzę ludzi, bo gdy chodzą, dostrzegam [ich] niby drzewa». 25 Potem znowu położył ręce na
jego oczy. I przejrzał [on] zupełnie, i został uzdrowiony; wszystko widział teraz jasno
i wyraźnie. 26 Jezus odesłał go do domu ze słowami: «Tylko do wsi nie wstępuj!». 27 Potem Jezus udał się ze swoimi uczniami do wiosek pod Cezareą Filipową. W drodze pytał uczniów: «Za kogo uważają Mnie ludzie?» 28 Oni Mu odpowiedzieli: «Za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za jednego z proroków». 29 On ich zapytał: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Odpowiedział Mu Piotr: «Ty jesteś Mesjasz». 30 Wtedy surowo im przykazał, żeby nikomu o Nim nie mówili.
Krytyka literacka
W ramach narracji Mk 8,23-30 daje się wyróżnić wyraźnie dwie jednostki mniejsze, a mianowicie 8,22-26 oraz 8,27-30. Uzdrowienie niewidomego (Mk 8,22-26). Struktura perykopy zawiera następujące elementy: 1. Przybycie Jezusa do Betsaidy i prośba ludzi o uzdrowienie chorego przez dotyk (w. 22); 2. Przyjęcie prośby przez Jezusa i dokonanie uzdrowienia (ww. 23-25); 3. Odesłanie do domu uzdrowionego z dodatkowym poleceniem. Tradycja i redakcja Ewangelista przejął z tradycji całą perykopę bez dokonywania w niej zmian. Historia Wzmianka o przyjściu do Betsaidy (w.22) oraz wyjściu do wsi położonych w okolicy Cezarei Filipowej (w. 27) zgadzają się z hipotetyczną topografią działalności Jezusa w Galilei. Również obraz Jezusa cudotwórcy jest historycznie wiarygodny, samo zaś stopniowe uzdrowienie nie mogło być wymyślone we wspólnocie chrześcijańskiej. Szczegółowe czynności (prośba o dotyk, chwycenie za rękę niewidomego, plunięcie, położenie rąk) z informacją topograficzną są zgodne z przekazem ustnym pochodzącym od Piotra i rozpowszechnionym w miejscu dokonania cudu.
Orędzie teologiczne Po drugim cudzie rozmnożenia chleba (8,1-9), kiedy uczniowie wciąż „mają oczy, a nie widzą” (8, 18) i „jeszcze niczego nie rozumieją” (8,21), Ewangelista Marek przedstawia Jezusa jako Uzdrowiciela niewidomego (8,22-26). Jak trudno jest uczniom otworzyć oczy duszy na tajemnicę Jezusa, obrazuje wysiłek z jakim przywraca On wzrok ślepemu. Niewidomy nie od razu odzyskuje wzrok, uleczenie następuje stopniowo, z pewnym trudem. To jedyne uzdrowienie w Ewangeliach dokonujące się dwuetapowo. Cud ten, stanowi kolejną wielką szansę dla uczniów i każdego z nas. Odsłania on prawdę, że jedynie niestrudzone i zawsze aktywne miłosierdzie Jezusa potrafi przezwyciężyć każdą naszą ślepotę.
Wyznanie Piotra (Mk 8,27-30) Struktura perykopy zawiera następujące elementy: 1. Wzmianka chronologiczna (w. 27a),Drogę Jezusa do Cezarei Filipowej z uczniami i pytanie skierowane do nich (w. 27), Dialog Jezusa z uczniami i stawiane im pytania (ww. 27b-29), 3. Sekret mesjański (w. 30). Tradycja i redakcja Obecność w w. 30 sekretu mesjańskiego wskazuje na pióro Marka. Ewangelista wykorzystał historyczną scenę do uwypuklenia sekretu mesjańskiego (w. 30) i nadał jej taką formę, że w jej centrum stoi wyznanie Piotra, a prowadzą do niego zarówno pytanie Jezusa jak i odpowiedzi uczniów. Historia Nie ma wątpliwości co do historyczności tego wydarzenia.
Orędzie teologiczne Pomimo czynionych wielkich czynów i znaków przez Jezusa, ludzie nie uwierzyli w Niego, nawet nie przeczuwając, że jest Mesjaszem. Potrafili w Nim dostrzec jedynie Jana Chrzciciela, Eliasza albo jednego z proroków (w 28). W uczniach zaś zakiełkowała już prawdziwa wiara, choć jeszcze niedoskonała. Wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową przewyższyło wszystkie dotychczasowe opinie ludzi o Jezusie. Było prawdziwą wiarą, że Jezus jest Mesjaszem, tzn. przez Boga posłanym Pomazańcem obdarzonym szczególną władzą. W wierze uczniów i w wyznaniu Piotra zawarte jest jednak nieporozumienie: i oni oczekiwali mesjasza politycznego, chcą w Nim widzieć wybawcę, który przywróci królestwo Dawida w jego blasku i założy królestwo Boże na ziemi w sensie ziemskiego raju. Dlatego też Jezus zakazuje im rozpowiadać, że jest Mesjaszem. Potem wyjaśni im natychmiast wyjaśni im w jaki sposób wypełni swą misję Mesjasza: przez cierpienie i śmierć (w. 31), a ich samych wezwie do wyrzeczenia, zaparcia się siebie i dźwigania razem z Nim krzyża (w. 34n).
Myśl z Ojców Kościoła
Św. Hieronim (+420): „Chrystus położył swoje ręce na jego oczy, aby mógł wszystko jasno zobaczyć i by poprzez rzeczy widzialne zrozumiał rzeczy niewidzialne, których oczy nie widzą. By mógł wyraźnie zobaczyć stan swojej duszy okiem czystego serca, gdy bielmo grzechu zostało usunięte”. (Homilia do Ewangelii Marka 5; tłum za „Ojcowie Kościoła komentują Biblię”)
Św. Hieronim (+420):„Dlaczego więc jego dom nie znajduje się w Betsaidzie? Zauważcie, co mówi tekst. Jeśli zrozumiemy go tylko w sensie dosłownym, to nie ma on najmniejszego sensu. Jeśli bowiem ów ślepiec był w Betsaidzie, następnie został wyprowadzony poza nią i tam uzdrowiony, a następnie Pan powiedział mu:” Powróć do swojego domu: - w sensie: „Powróć do Betsaidy”. Jeśli jednak powrócił tam, to dlaczego nakazuje mu: Tylko do wsi nie wstępuj!”. Widzisz więc, że chodzi tutaj o znaczenie duchowe. Ślepiec został wyprowadzony z domu Żydów, ze wsi Żydów, z Prawa żydowskiego i z żydowskiego, dosłownego, sensu Pisma Świętego i z tradycji żydowskich. Ten, którego nie mogło uzdrowić Prawo, uzdrowiła łaska Ewangelii. Zostało mu powiedziane: „Powróć do swojego domu”, jednak nie do tego domu, o którym myślisz, skąd wyszedłeś, ale domu, w którym przebywał Abraham. Abraham bowiem jest ojcem wszystkich wierzących” (Homilia do Ewangelii Marka 79; tłum za „Ojcowie Kościoła komentują Biblię”)
Św. Leon Wielki (+461): „Wszystkich apostołów zapytuje Pan, co o Nim ludzie sądzą. Dopóki powtarzają oni chwiejne opinie ciemnoty ludzkiej, jednakową wszyscy dają odpowiedź. Gdy jednak padło pytanie, za kogo uczniowie Go uważają, pierwszy wyznaje Pana ów, co pierwszą piastuje godność w gronie apostołów" (Mowa 4 w rocznicę wstąpienia na Stolicę Piotrową 3,2)
Wpływ komentowanego tekstu z Mk na literaturę, poezję, malarstwo, muzykę
Malarstwo
Duccio di Buoninsegna (ok 1260-1318) włoski malarz, Uzdrowienie niewidomego, tempera na desce, 1308–1311, National Gallery, Londyn
Pietro Perugino (ok.1450-1523), włoski malarz i rysownik okresu renesansu, Wręczenie kluczy św. Piotrowi, Kaplica Sykstyńska, 1481-1482
Aktualizacja orędzia teologicznego perykopy
Św. Teresa z Avila (1515-1582): „Oświeć nas, Panie! Widzisz, że więcej nam potrzebne oświecenie niż ślepemu [...]. Tamten pragnął ujrzeć światło, a nie mógł - my dziś go ujrzeć nie chcemy. O ślepoto nieuleczalna! Tu, Boże mój, trzeba, by się okazała wszechmogąca potęga Twoja, tu właśnie miejsce nieskończonego miłosierdzia Twego!” (Wołania duszy do Boga 8,2)
Papież Franciszek: „A wy za kogo Mnie uważacie?”. Odpowiedzi udzielił Szymon Piotr: „Ty jesteś Mesjaszem, Synem Boga Żywego”. To samo pytanie dziś Jezus stawia każdemu z nas. Udzielmy odpowiedzi, która nie jest teoretyczna, ale wiąże się z wiarą, czyli życiem, ponieważ wiara jest życiem. Odpowiedzi, która wymaga również od nas, podobnie jak od pierwszych uczniów, wewnętrznego wsłuchiwania się w głos Ojca i zgodności z tym, co Kościół zgromadzony wokół Piotra stale głosi. Chodzi o zrozumienie, kim jest dla nas Chrystus, czy jest On centrum naszego życia i celem każdego naszego zaangażowania w Kościele i w społeczeństwie”. (Fragment z rozważania przed modlitwą „Anioł Pański” 23.08.2020)
Kilka pytań czy problemów do refleksji
- Jak traktuję osoby niepełnosprawne, z ułomnościami: czy widzę w nich cierpiącego Chrystusa, mojego bliźniego, czy też patrzę na nich jak na ludzi obcych, nieprzystających do rzeczywistości, w której funkcjonuję?
- Co powoduję moją duchową ślepotę, że nie dostrzegam działania Boga w moim życiu, życiu innych, a także obecności drugiego człowieka obok mnie: nałogi, złe towarzystwo, chęć zrobienia kariery, ubogie życie duchowe i religijne?
- Czy łatwo ulegam opiniom, wypowiedziom, sądom, które są propagowane przez innych ludzi, media? Jak je weryfikuję? Czy mam swoje zdanie?
- Czy jestem człowiekiem godnym zaufania? Czy jestem dyskretny, potrafiący zachować powierzoną mi tajemnicę?
Modlitwa
Jezu, Synu Boga Żywego, chwyć nas za rękę, nas, którzy tak często błądzimy w ciemnościach grzechu, niewiary, obojętności. Zdejmij z naszych oczu duchową ślepotę, która prowadzi nas na bezdroża. Uzdrów tych, którzy mają problemy ze wzrokiem, cierpią z jego braku. Wyznajemy w Tobie wraz z Apostołem Piotrem Mesjasza, który zbawia i leczy całego człowieka. Tobie chwała na wieki. Amen.
Zdjęcie – przybliżające świat Biblii albo życie współczesnego człowieka
Cezarea Filipowa (Banias) – ruiny pogańskich świątyń (Archiwum prywatne ks. Jacka Kucharskiego)
Uzdrowienie niewidomego
Oprac. Ks. dr Jacek Kucharski i Seminarzyści WSD Radom
