ks. Bartosz Adamczewski

Napis Piłata – tytuł winy czy wyznanie wiary?

1. Napis Piłata – tytuł winy

„Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim”.

Napis Piłata. Formalnie – tytuł winy. Wewnętrznie – wyznanie wiary.

W Wielki Piątek tradycyjnie czytamy w Kościele długą, ale przepiękną Pasję według świętego Jana. Pasja ta jest niezwykle dramatyczna, a z drugiej strony niezwykle symboliczna i głęboka w swej duchowej treści. Właściwie każdy szczegół relacji Ewangelisty ma jakieś szczególne znaczenie, odwołujące się do dziedzictwa Biblii Starego Testamentu, do historii Jezusa, do dziejów apostolskiego Kościoła i do perspektyw odnajdywania Boga przez ludzi wierzących „z każdego pokolenia, języka, ludu i narodu”. Także ten prosty szczegół, dotyczący napisu Piłata, ma swoje głębokie znaczenie dla ukazania tajemnicy Jezusa i Jego zbawczego Krzyża.

Ewangelista, relacjonując ukrzyżowanie Jezusa, pomija zupełnym milczeniem wszystkie szczegóły dotyczące sposobu wykonywania tej straszliwej starożytnej kary. Nie chce, by w naszej pamięci pozostał obraz krwi, krzyku, jęku, cierpienia i bólu. Ewangeliczny Jezus jest wręcz majestatyczny. Wydaje się, że chociaż to On jest sądzony i dręczony, to jednak właśnie On w niemy sposób, przez swój majestat i zjednoczenie z Ojcem, panuje nad całą sytuacją. Zamiast opisywać cierpienie Jezusa, Ewangelista ukazuje jego znaczenie dla świata, dla Kościoła i dla każdego człowieka. Dlatego właśnie tyle uwagi poświęca drobnemu przecież szczegółowi, jakim jest sprawa napisu Piłata.

Ewangelista zaznacza, że gdy Jezus zostaje ukrzyżowany, a więc zostaje na trwałe, na całą chrześcijańską historię połączony z wyznaczonym przez Ojca narzędziem zbawienia świata, ten właśnie Krzyż zostaje przez Piłata wyróżniony w sposób szczególny. Ewangelista pisze, że Piłat „wypisał […] tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu.” Formalnie zatem napis Piłata jest urzędową klasyfikacją przestępstwa, którego miał dopuścić się Jezus i które zostaje ukarane straszliwą karą ukrzyżowania. Niemniej jednak nie ma mowy o tym, by podobne napisy Piłat umieścił na krzyżach dwóch pozostałych skazanych, którzy zostali ukrzyżowani z jednej i drugiej strony Jezusa. Najwyraźniej zatem przez swój napis Piłat wyróżnił Krzyż Jezusa spośród wielu narzędzi i znaków ludzkiego cierpienia, ludzkiej hańby i ludzkiej trwogi.

2. Napis Piłata – tajemnica łaski

Trudno powiedzieć, czy w umyśle i sercu rzymskiego prokuratora Piłata słowa „Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski” były autentycznym wyznaniem wiary. Można mieć co do tego poważne wątpliwości. Jednak nie ulega wątpliwości, że znaczenie, jakie Piłat do tego napisu przywiązuje, wypływa z jego serca i umysłu, które w jakiś sposób zafascynowane są osobą Jezusa. Formalnie Piłat jest wrogiem Jezusa. Jest jego sędzią i zabójcą. Jednak wewnętrznie działa w nim tajemnica łaski. W jego pogańskim, urzędniczym sercu w niedostrzegalny dla innych sposób działa Bóg. Tajemnica Krzyża zbiera swój pierwszy owoc. Człowiek, który zewnętrznie prezentuje się jako ucieleśnienie siły i symbol rządów twardej ręki, zaczyna kierować się duszą. „Com napisał, napisałem” – stwierdza z twardym uporem, który jednak w jego ustach staje się obroną Jezusa. Umieszczony przez niego napis, ułożony w trzech językach starożytnej religii, władzy i kultury: po hebrajsku, po łacinie i po grecku, staje się publicznym wyznaniem wiary w Jezusa. Z pozoru twardy mąż stanu – w niepostrzeżony sposób zaczyna być dzieckiem Boga.

3. Napis Piłata – droga do człowieka

Napis Piłata jest więc drogowskazem wiary dla tych wszystkich, którzy na co dzień z religią mają niewiele wspólnego. Zewnętrznie kreują się nawet na obojętnych wobec Boga, czy nawet Jego wrogów. Wewnętrznie jednak osoba Chrystusa – Jego miłość, Jego cierpienie, Jego Krzyż – nie daje im spokoju. W Wielki Piątek łaska Boga dotyka także ich serc. Oby nie tylko w Wielki Piątek.

Amen.