Życie, czyli dusza. Dusza, czyli życie.

1. Kto chce zachować swoje życie…

Dzisiejsza Ewangelia nastręcza kłopotów tłumaczom. Pojawia się w niej greckie słowo psyche, które w uproszczeniu oznacza duszę, ale również życie. Można by więc przetłumaczyć powyższe zdanie „kto chce zachować swoją duszę”. Równocześnie też pytanie „co da człowiek w zamian za swoją duszę?” można wyrazić słowami „co da człowiek w zamian za swoje życie?”

Dla starożytnych Izraelitów dusza była tym, co ożywia ciało. Co pozwala się ruszać, myśleć, decydować. Jednym słowem: żyć. Dusza – to życie. Nie znali subtelnych rozróżnień na świadomość, psychikę, ani tym bardziej filozoficznych dywagacji o łączeniu i oddzielaniu duszy od ciała. Dla nich liczył się człowiek jako istota żyjąca.

Dzisiaj rzadko odwołujemy się do pojęcia „duszy”. W średniowieczu zastanawiano się, kiedy „dusza” „łączy” się z ciałem. Dziś raczej mówimy o człowieku jako całości i raczej zastanawiamy się, kiedy – w świetle badań naukowych – pojawia się świadomość. Zamiast pytań o łączenie się duszy z ciałem, uczeni raczej zastanawiają się nad synaptogenezą, czyli – jak wyczytałem w Wikipedii – procesem formowania się synaps, to znaczy połączeń nerwowych, oraz kształtowaniem się układu nerwowego z jego centralnym organem – mózgiem. Może w takim podejściu całościowym jesteśmy bliżsi mentalności ludzi czasów Jezusa?

2. Co za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał, a na swej duszy szkodę poniósł?

Kilka tygodni temu ukazał się w telewizji reportaż o człowieku, który kupował dusze. Proponował przypadkowo spotkanym ludziom 5 złotych w zamian za podpisanie cyrografu. Podobno udało mu się namówić sporą liczbę chętnych. Jedni widzieli w tym działania szatańskie, inni ludzką głupotę, jeszcze inni – okazję do zarobienia 5 złotych…

Jedno jest ważne. Zaskakujący happening przedstawiony w reportażu zachęca do refleksji. Jakkolwiek byśmy wyobrażali sobie duszę – czy jako aniołka ze skrzydełkami, czy jako indywidualne uczestnictwo w transcendencji – będąc ludźmi jesteśmy czymś więcej niż tylko ciałem.

3. Kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je.

Codziennie słyszymy o chrześcijanach, którzy w Syrii i Iraku giną z rąk dżihadystów tylko dlatego, że są chrześcijanami. Słowa Ewangelii są nadal aktualne. I obietnica dana przez Jezusa również. Bo czy 124 koreańskich męczenników niedawno beatyfikowanych przez papieża Franciszka – to nie „odnalezienie życia” przez tych, którzy stracili je z Jego powodu?

A czy my – ja i ty – możemy odnaleźć się w dzisiejszej Ewangelii? Myśę, że tak. Jezus przychodzi przecież do nas w drugim człowieku. Każda minuta, którą mu poświęcimy, każdy wysiłek, dobre słowo, pomoc – to nasze oddawanie życia samemu Jezusowi.