Wyprawy w świat Biblii ekspedycja nr 15 Saul królem. Początkowe dokonania Dawida

Zrekonstruowanie królestwa Saula na płaszczyźnie historycznej jest dość trudne, ponieważ tekst biblijny nie zawsze jest jasny. Poważny problem stanowi rozbieżność między 1 Sm 13,1, gdzie mówi się, że królowanie Saula trwało zaledwie dwa lata, a całością opowiadania, które zdaje się zakładać okres znacznie dłuższy. Jednym z możliwych rozwiązań jest uznanie, że oryginalny teks 1 Sm 13,1 mówił o dwudziestu latach, a obecna liczba jest skutkiem błędu w jego kopiowaniu. Saul miał swoją siedzibę w Gibea, która jednak nie stała się prawdziwą stolicą Izraela. Gibeę identyfikowano z Tell el-Ful, gdzie znaleziono pozostałości wieży, która mogła stanowić część umocnień z epoki Saula. Najnowsze badania skłaniają się raczej ku tezie, że Gibea i Geba są tym samym miastem, które należy identyfikować z dzisiejszym Geba.

Mapa I. Wyprawa Saula przeciwko Ammonitom (1 Sm 11)

Pierwszym osiągnięciem militarnym Saula opisanym przez 1 Księgę Samuela jest bitwa z Ammonitami pod Jabesz w Gileadzie, na zachód od Jordanu. Po otrzymaniu prośby o pomoc ze strony miasta oblężonego  przez króla ammonickiego Nachasza, Saul zgromadził Izraelitów pod bronią w Bezek, po wschodniej stronie Jordanu, w połowie drogi między Sychem a Bet-Szean. Po nocnym przejściu przez rzekę zaatakował znienacka Ammonitów i pokonał ich. Dla uczczenia tej zwycięskiej wyprawy i zapoczątkowania królestwa wyprawiono ucztę w Gilgal.

Mapa II. Pierwsza wojna Saula z Filistynami,
wyprawa przeciw Amalekitom (1 Sm 13 – 15)

a)      Pierwsza wojna prowadzona przez Saula przeciwko Filistynom rozgrywa się w regionie między Betel, Mikmas i Geba. Opowiada o niej 1 Sm 13 – 14. Działania wojskowe zaczęły się od ataku jednej grupy pod wodzą Jonatana, syna Saula, na załogę filistyńską w Geba. Filistyni zgromadzili swe siły w Mikmas. Izrael zastosował taktykę partyzancką. Zamiast stawiać czoła Filistynom na otwartym polu, rozproszyli się w kryjówkach na górach, natomiast Saul zgromadził jeden oddział w Gilgal. Tutaj miał utarczkę z Samuelem, który wypomniał mu brak wiary w Boga i nieposłuszeństwo Jego rozkazom. Prorok zapowiedział królowi, że królestwo zostanie mu odebrane. Sytuacja wojskowa rozwiązała się na korzyść Izraela dzięki śmiałemu uderzeniu Jonatana, który zaatakował obóz filistyński, ufając w pomoc Pana.

b)      Lakoniczna informacja w 1 Sm 14,47-48 wspomina o wojnach Saula przeciwko Moabitom, Ammonitom, Edomitom, Amalekitom o królestwu Soby. To ostatnie leżało na północnych krańcach Palestyny, za źródłami Jordanu. Tylko wyprawy przeciwko Ammonitom i Amalekitom są opisane z paroma szczegółami w tekście biblijnym. Na temat wojen z innymi narodami sąsiadującymi z Izraelem nie wiemy niczego i pozostaje wątpliwość, czy informacja autora biblijnego jest pewnym uproszczeniem, czy też retorycznym upiększeniem, aby podkreślić znaczenie Saula jako stratega wojskowego.

Zdjęcie 1: Rekonstrukcja baldachimu używanego przez sędziego lub króla.
Na zdjęciu widzimy część drewnianej rekonstrukcji, przytwierdzonej do ogromnych kamieni,
które tworzyły wieżę północną głównej bramy miasta Dan, IX w. przed Chr.

c)       1 Sm 15 opisuje kampanię przeciwko Amalekitom. Biblia wspomina różne epizody wrogości między Izraelem a tym ludem. Z Telam, w Negebie, Saul atakuje „stolicę Amalekitów” oraz inne miasta lub obozy nieprzyjacielskie, biorąc do niewoli króla Agaga i zdobywając obfity łup. Zgodnie z ideą religijną właściwą dla tego okresu, schwytana trzoda miała zostać zgładzona, aby uznać, że należy ona wyłącznie dla Boga, prawdziwego zwycięzcy w wojnie. Naruszenie tego nakazu zagłady (herem) prowokuje Samuela do skierowania ostrych napomnień pod adresem Saula oraz potwierdzenia, że Bóg odrzucił Saula jako króla.

Mapa III. Dawid i Goliat (1 Sm 16 – 17)

Stwierdzając odrzucenie Saula przez Boga, tekst biblijny przedstawia potajemne namaszczenie na króla młodego Dawida, a następnie relacjonuje słynną walkę przyszłego władcy z Goliatem. Scena bitwy ukazuje Filistynów obozujących  między Soko i Azeka w pobliżu Efes-Dammim oraz wojsko Izraela, które rozłożył się obozem naprzeciwko w tej samej dolinie, w miejscowości utożsamianej ze współczesną wioską Bet-Nettif. Samo starcie między Dawidem a Goliatem to przykład pojedynku między dwoma przedstawicielami wrogich ugrupowań, tak jak w Iliadzie Homera. Zwycięstwo młodego i niepozornego Dawida Księga Samuela ujmuje natomiast jako zasługę Boga. Upadek Goliata wywołał rozproszenie wojska filistyńskiego, ściganego przez zastępy izraelskie aż do Gat i Aszkelonu. Po tym wydarzeniu Dawid wstąpił do wybranego oddziału Saula.

Jesteś na facebooku? My też! :)

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.