Amen (hebr. 'amen "rzeczywiście, na pewno"; od pierwotnego rdzenia amint „był mocny”), formuła uroczystego potwierdzenia.

1. W Starym Testamencie „amen” występuje zawsze w kontekście kultowo-sakralnym i stanowi odpowiedź na wolę Boga, jego słowo, groźbę, przekleństwo bądź obietnicę (Pwt 27,15-26; Jr 11,5); często jest odpowiedzią jednostki lub gminy na doksologię (1 Krn 16, 36; Ne 8, 6). We wszystkich tych przypadkach ma podwójne znaczenie: „tak jest” i „niech tak się stanie”. Ta, typowa dla mentalności starotestamentalnej, dwoistość znaczeń znika zupełnie w LXX i Vg, które używają „amen” zawsze w trybie życzącym: genoito, fiat, niech tak będzie; w wypadkach kiedy „amen” stanowi aklamację liturgiczną, zachowuje w LXX brzmienie hebrajskie (por. Ne 5,13). Trudność stanowi tekst Iz 65,16 zawierający wyrażenie „Bóg Amen”; we wszystkich przekładach, począwszy od LXX, tłumaczy się ten zwrot przez „wierny Bóg” lub „prawdziwy Bóg”.

W tekstach qumrańskich „amen” jest formułą, za pośrednictwem której gmina oznajmia, że przyjmuje błogosławieństwo kapłanów lub bierze na siebie klątwę lewitów (1 QS 1,20; 2,10. 18). Identyczne znaczenie ma „amen” w liturgii synagogalnej.

2. W Nowym Testamencie „amen” pojawia się na początku wypowiedzi Jezusa (praktyka poza tym niespotykana) jako wstępna formuła uroczystego jej potwierdzenia i wyraz niezłomnego przekonania o jej prawdziwości (np. Mt 5,18). W Ewangelii św. Jana spotyka się zawsze podwójne „amen”, po którym następuje jedna z bardziej znamiennych wypowiedzi Jezusa, będąca wnioskiem z pouczenia lub cudu (J 5,19.24.25; 6,32 i passim). W NT „amen” ma brzmienie hebrajskie, z wyjątkiem Ewangelii św. Łukasza, która przeważnie oddaje je przez alethos lub ep’aletheias (zaprawdę, prawdziwie); jest również wyrazem włączenia się gminy do wspólnych modlitw lub śpiewów liturgicznych (Rz 1, 25; Ga 1, 5; 1 Kor 14,16 i passim; por. Ap 5,14); w Ap 3,14 Chrystus jest nazwany „Amen”, jako ten, który urzeczywistnia w sobie przepowiednie i obietnice Boga oraz poręcza wysłuchanie modlitw (por. Ap 1, 7; 22, 20; 2 Kor 1, 20).

Karol Winiarski

Jesteś na facebooku? My też! :)

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie udzielimy odpowiedzi, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.